Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Kto się spodziewa romansu, będzie rozczarowany. Jest to powieść obyczajowa w pełnym znaczeniu tego słowa, z przepyszną ironią i subtelną przenikliwością prezentująca charaktery ludzkie i intrygi w świecie, w którym o lepsze walczą zasady moralne, skłonność serca i dbałość o interesy. Elinor znakomita jako stoicka bohaterka, Willoghby przedstawiony z wyborną ironią jako czarujący bęcwał. Język postaci barwnie zróżnicowany, najlepsza oczywiście pani Jennings, panny Steele z błędami gramatycznymi i innymi manierami też wyraziste. Narracja jest zdumiewająco daleko i blisko postaci - daleko przez analityczny dystans, blisko ze względu na znajomość tajników ich psychiki. Ciekawe, choć niezaskakujące, jest to, że najbardziej stereotypowo romansowa bohaterka, czyli Marianne, w zasadzie gra tu drugie skrzypce.

Kto się spodziewa romansu, będzie rozczarowany. Jest to powieść obyczajowa w pełnym znaczeniu tego słowa, z przepyszną ironią i subtelną przenikliwością prezentująca charaktery ludzkie i intrygi w świecie, w którym o lepsze walczą zasady moralne, skłonność serca i dbałość o interesy. Elino...

Rozwiń

Zwiń

Fabuła tym razem odrobinę przekombinowana, mniej spójna, a kontekst rasizmu, choć interesujący, potraktowany nieco za bardzo po łebkach / stereotypowo jak na gabaryt problemu. Dodatkowo seksualizacja niektórych postaci kobiecych nieco irytuje. To, co najlepsze, czyli opowiadanie obrazem, pozostaje jednak na bardzo wysokim poziomie i wynagradza uważną powtórną lekturę, aż po końcową wyklejkę.

Fabuła tym razem odrobinę przekombinowana, mniej spójna, a kontekst rasizmu, choć interesujący, potraktowany nieco za bardzo po łebkach / stereotypowo jak na gabaryt problemu. Dodatkowo seksualizacja niektórych postaci kobiecych nieco irytuje. To, co najlepsze, czyli opowiadanie obrazem, p...

Rozwiń

Zwiń

Ciekawa sprawa. Książka popularnonaukowa, która wcale nie chce być książką popularnonaukową (autor cierpko zrzędzi, że wydawca nie chciał mu pozwolić na przypisy, a fragment dostępny na academia.edu opatrzył gromkim "autor nie odpowiada za okładkę"). Książka "Religie dawnych Słowian", która wzbrania się rękami i nogami przed mówieniem o religiach dawnych Słowian. "Przewodnik dla poszukujących" (przynajmniej w nowym wydaniu), który "poszukującym" przedchrześcijańskiej duchowości powie, że nigdy jej nie znajdą, zresztą wcale jej znajdować nie warto (stare wydanie ma uczciwszy tytuł "Przewodnik dla zdezorientowanych"). Z tego wszystkiego, jak sądzę, wynika niska średnia ocen: czytelnik, który z największym prawdopodobieństwem po tę książkę sięgnie, rozczaruje się nią okrutnie i albo odbije się od wywodów na temat metodologii i teorii nauki, albo wręcz rozgniewa na sceptycyzm autora, który większość współczesnych przekonań na temat wierzeń słowiańskich obala lub przynajmniej traktuje z dużą podejrzliwością.

Książka wygląda też na owoc frustracji błędami i niechlujnością w dyskursie popularnym i naukowym na temat wierzeń słowiańskich. Dobrze rozumiem to uczucie, bo sama badając głębiej różne rzeczy, baśnie albo średniowieczne słowniki, przekonywałam się, jaki w literaturze przedmiotu potrafi być bałagan i jak często nawet cenieni badacze powtarzają niesprawdzone sądy z wcześniejszych rozpraw. Sikorski może przegina w drugą stronę i wykazuje się nadmiernym sceptycyzmem i ostrożnością (miejscami można wręcz wpaść w kryzys poznawczy i zwątpić o możliwościach i sensie historii jako nauki), ale jestem skłonna zaakceptować jego usprawiedliwienie w przedmowie, że chciał w ten sposób zrównoważyć dominujący nadmierny entuzjazm dla poznawalności wierzeń słowiańskich. Wytknięcie różnych nierzetelności badawczych i szerzej - pokazanie, jak nieuświadomione przekonania kształtują pracę naukową stanowią o sporej wartości tej książki i sprawiają, że ma ona swoje ważne miejsce wśród reszty literatury na ten temat. Nawet jeśli jej największą zasługą wcale nie jest to, co zapowiada na okładce.

Ciekawa sprawa. Książka popularnonaukowa, która wcale nie chce być książką popularnonaukową (autor cierpko zrzędzi, że wydawca nie chciał mu pozwolić na przypisy, a fragment dostępny na academia.edu opatrzył gromkim "autor nie odpowiada za okładkę"). Książka "Religie dawnych...

Rozwiń

Zwiń

Tak naprawdę 6+.

Dawno, dawno temu, w szkole podstawowej, była to pierwsza książka Pratchetta, z jaką się zetknęłam, i na wiele lat zraziła mnie do Świata Dysku. Dzisiaj mogę ją w końcu przeczytać ze zrozumieniem i ocenić sprawiedliwiej. Największym problemem jest recykling motywów fabularnych, za bardzo jest to podobne do tego, co już widzieliśmy w "Blasku fantastycznym" i "Równoumagicznieniu", znowu magia grozi rozsadzeniem rzeczywistości i nawet znowu jest w to zamieszany niedojrzały młodzieniec. Jednocześnie jest to jednak na ogół lepsze niż "Blask fantastyczny" ze względu na lepszy rytm dowcipów (sitcomowego pozowania, które najbardziej mi u Pratchetta przeszkadzało, jest coraz mniej) i coraz więcej ludzkich akcentów w postaci Rincewinda, które rozwijają go nieco poza schemat nieudolnego maga / opornego bohatera (zetknęłam się z ciekawą hipotezą o autoironicznej paraleli między Rincewindem a samym Pratchettem i o tym, że pisarstwo, podobnie jak bycie magiem, to bardziej tożsamość niż talent). Dużym plusem jest postać bibliotekarza, mniejszym plusem początkowe sceny z szeryfem Kreozotem w jego Pustelni ("jak największym nakładem środków zrobić jak najmniej"), umiarkowanym minusem względna płaskość i powtarzalność Coneny i Nijela jako kolejnych wariacji na temat barbarzyńców, sporym minusem sam czarodziciel, mocno niedopracowany. Momentami zdawało się, że za dużo jest do tej książki naładowane i przez to poszczególnym elementom brakuje oddechu, żeby się rozwinąć (nawet samo zakończenie na to cierpi, prawdę mówiąc). Cholewa jako tłumacz tradycyjnie generalnie daje radę, zwłaszcza gdy potrzebny jest kreatywny dowcip, ale też tradycyjnie potrafi nagle posadzić jakiegoś rażącego babola, jak w opisie strojów służek Kreozota "sześć pokrywek słoiczków i kilka łokci firanki może przebyć daleką drogę" - oczywista i bzdurna kalka z "can go a long way".

Tak naprawdę 6+.

Dawno, dawno temu, w szkole podstawowej, była to pierwsza książka Pratchetta, z jaką się zetknęłam, i na wiele lat zraziła mnie do Świata Dysku. Dzisiaj mogę ją w końcu przeczytać ze zrozumieniem i ocenić sprawiedliwiej. Największym problemem jest recykling motywów fabula...

Rozwiń

Zwiń

Może tego dobrze nie czuję przez przesycenie tematem (pora odpocząć!), ale chyba rzeczywiście jest to najlepsza antologia słowiańska, przynajmniej ze znanej mi dotąd siódemki. Jest parę bardzo dobrych opowiadań, nie ma żadnego naprawdę złego, edytorsko bez zarzutu, dodatkową atrakcją są kompetentne ilustracje, miła odmiana po bardziej amatorskich przedsięwzięciach.

1. Monika Maciewicz, "Dziad wędrowny" - tytułowy bohater jako spec od obrzędów i detektyw badający sprawę chłopaka powieszonego na diabelskiej wierzbie. Umiejętnie budowany nastrój, świat przedstawiony zbudowany na spójnej i subtelnie wprowadzonej wizji stosunków ludzie-bogowie-demony, dzięki czemu postaci i ich sposób myślenia nabierają wiarygodności. 7+/10

2. Michał Jankowski, "Tęsknica" - Szerzy się plaga tajemniczych samobójstw, bohater twierdzi, że nigdy by się nie zabił, już my wiemy, do czego prowadzą takie deklaracje. Dobry styl, język, a nawet konstrukcja, chociaż fabuła pozostaje przewidywalna i dosyć płaska psychologicznie, bo motywacja do samobójstw pozostaje czysto nadprzyrodzona. Za to postać demona jest dosyć ciekawa, bo szkodzi zupełnie, wydaje się, bezinteresownie i mimochodem (a nie na przykład po to, żeby potem pożreć ofiarę). 6+/10

3. Krzysztof Dzieniszewski, "Pod powierzchnią" - chłopak wyobcowany ze społeczności znajduje bratnią duszę w postaci rusałki. Ładnie zrobiona ambiwalencja postaci kobiecej, dzięki czemu dosyć oklepany motyw nabiera świeżości. 7+/10

4. Silke Brandt, "Czarnobóg, pan lodowego miasta" - psychodelic urban fantasy, zanieczyszczony Norylsk, narkotyczne wizje zatrutego świata. Intrygująco nastrojowe, choć w zasadzie to bardziej impresja niż pełnoprawne opowiadanie. 6/10

5. Adam Kaczmarczyk, "Żmijowaci" - idylliczne święto żniw w parasłowiańskiej krainie przerywa najazd czarnych rycerzy. Jest to zajawka innej twórczości autora i niestety trochę to widać, bo fabuła jest raczej wątła i wygląda trochę jak początkowy rozdział klasycznego fantasy "od zera do bohatera". Dodatkowo styl jest mocno przeładowany i przegadany, każdy rzeczownik musi być opatrzony przymiotnikiem, czy to potrzebne, czy nie. 5/10

6. Jacek Pelczar, "Nieszczęścia chodzą trójkami" - perypetie wioskowego głupka i kilku napalonych kobiet. Trochę absurdu, trochę przesady. Broni się jako comic fantasy. 6/10

7. Graham Masterton, Karolina Mogielska, "Pan Nikt" - zaskoczył mnie ten Masterton. Kobieta zawiedziona metamorfozą męża w ordynarnego i brutalnego pijusa szuka pocieszenia u babci. Fabuła jest niestety dość naiwna, chociaż próbuje nabrać głębi za sprawą rozdmuchanej backstory i uszczegółowienia stereotypowych portretów psychologicznych. Najciekawszy jest motyw Matki Boskiej Gromnicznej jako hipostazy Dziewanny - pomieszanie różnych imaginariów i rodzajów sacrum wypada zupełnie nieźle - ale główna bohaterka jest irytująco niedomyślna i cały tekst jest stanowczo zbyt długi jak na to, co ma do powiedzenia. Wyrazy gwarowe mile widziane, ale niepotrzebne zapisane kursywą. 6/10

8. Małgorzata Lewandowska, "1990" - demony słowiańskie mszczą się za krzywdę młodej lesbijki. Trochę przewidywalne i antagonista za bardzo przerysowany, ale całość spójna i bezbolesna. 6/10

9. Grzegorz Gajek, "Wurdałak" - no dobra, w zasadzie to jest po prostu Lovecraft przebrany w szatki Polski w roku 1517... Ale połączenie powieści historycznej, gotyckiej i motywów czysto lovecraftowych jest wyjątkowo udane, stylizacja językowa świetna, napięcie znakomicie stopniowane, nawet się rzeczywiście trochę przestraszyłam. 8/10

10. Agnieszka Kuchmister, "Tak pachnie noc" - wiedźmy próbują odkręcić nieopatrzne zamienienie mężczyzny w chomika. Ma swój styl i nastrój - trochę cyniczny, trochę zmysłowy. Chyba właśnie ten cynizm nieoczekiwanie zmienia coś, co na początku zapowiadało się na mroczną historię, w powiastkę z mocnym elementem komicznym. 7/10

11. Tadeusz Oszubski, "Za łzami Goplany" - perypetie Dziebora zwanego Grabkiem, wampirycznej Goplany i jeszcze paru panien, które lecą na Dziebora. Pomimo dość śmiałego erotyzmu czuć to nieco młodzieżówką, chyba przez pewną naiwność dialogów i generalną przewidywalność. 5+/10

12. Kalina Sucharska, "Jak wywołać wilki z lasu" - sensacyjniak/urban fantasy, łowczyni demonów budzi borowego uśpionego w starym dębie na warszawskim Natolinie. Zupełnie nie moje klimaty, ale w swoim gatunku ok. 6/10

13. Zeter Zelke, "Nic nowego pod słońcem" - w świecie we władzy szalonych bóstw Struktorów do paraSłowian nadciąga Nowe Słońce. Sporo intrygujących pomysłów, oryginalne połączenie różnych imaginariów, ale całość jest jakaś przeładowana i chyba przez to nie zupełnie nie przekonuje. Postaci jest może za dużo i przez to zbyt blado są zarysowane mimo prób ich ubarwiania rekwizytami typu biała rysica. 5+/10

14. Aleksandra Dobies, "Nim nadejdzie świt" - zemsta demonów na plebejskiej patologii. Dosyć klasyczne wzorce horrorowe z udatnie wprowadzonymi akcentami lokalnymi (Warmia), patologia przedstawiona przekonująco, bez przerysowania. 7/10

15. Olaf Pajączkowski, "Spotkali się zimą" - niedojdowaty bohater nękany przez tajemniczą sąsiadkę. Przyzwoite, ale trochę miejscami przydługawe. W większości dobra atmosfera, zepsuta końcowymi dialogami z upiorem. 6/10

16. Katarzyna Wierzbicka, "Rezerwat" - krótka historia z punktu widzenia demonów. Dobre, intrygujące, mocno, wystarczająco dużo niedopowiedzeń, żeby się ciekawie czytało i dociekało prawdziwej natury bohaterów i łączących ich więzi, ale bez zbędnego zaciemniania i komplikowania. Główny bohater odpowiednio ambiwalentny, a zarazem budzący empatię. 8+/10

Może tego dobrze nie czuję przez przesycenie tematem (pora odpocząć!), ale chyba rzeczywiście jest to najlepsza antologia słowiańska, przynajmniej ze znanej mi dotąd siódemki. Jest parę bardzo dobrych opowiadań, nie ma żadnego naprawdę złego, edytorsko bez zarzutu, dodatkową atrakcją są ko...

Rozwiń

Zwiń

Mniejsze rozmiary antologii i sporo nowych nazwisk sugerują pewne wyczerpanie formuły i faktycznie chyba jest to ostatni z takich zbiorów spod szyldu wydawnictwa Horror Masakra. Dodatkowo sporo twórców wprowadza swoje postaci z innych tekstów albo - jeśli nie myli mnie wyczucie - prezentuje jakieś okrawki dłuższych utworów.

Zastanawia mało odkrywczy tytuł antologii - może przybrany po to, żeby łatwo się wyszukiwać? Kto to wie.

Ogólny poziom średni (nawet najsłabsze teksty są raczej średnie niż fatalne), jest też parę zupełnie niezłych opowiadań, ale żadnego naprawdę wybitnego. Najpierw jeszcze typowa przedmowa Szymczaka podszyta słowiańskim szowinizmem, dziwnie zmiksowanym z przesłaniem Jerzego Owsiaka, i możemy zaczynać.

1. Artur Grzelak, "Pożóg" - Ognisty demon grasuje po słowiańskich wsiach, trzeba go jakoś powstrzymać. Dosyć poprawne, jeśli chodzi o realia historyczne, jest też parę ciekawych opisów, ale trochę przegadane, a zakończenie jest tak przewidywalne, że bohaterowie wydają się bardzo głupi i papierowi. 5/10

2. Adrian Turzański, "Przebudzenie" - słowiański bóg budzi się z długiego snu i trafia na pseudoneopogańską imprezę. Bardzo dobre przedstawienie amoralnej, gniewnej potęgi, pełnej pogardy dla ludzkiego robactwa. Zakończenie pełne goryczy. Całość umiejętnie skonstruowana. Jako potencjalna krytyka neopogaństwa od wewnątrz - dosyć niepokojące. 7+/10

3. Marek Kwietniewski, "Żywy ogień" - Niepotrzebny gniewny prolog o hańbie starych bogów przegnanych kagańcem chrześcijaństwa. Niepotrzebny, bo dalszy ciąg opowiadania o ognistym demonie grasującym na Górnym Śląsku każe się raczej cieszyć z upadku pogaństwa. Dosyć przewidywalne, parę zbędnych dygresji (np. narzekanie na Kazika Staszewskiego, co to ma w ogóle wspólnego z czymkolwiek), policja nieprawdopodobnie rwąca się do działania, ale napisane jednak z pewną lekkością stylu i osadzeniem fabuły w bardzo konkretnej rzeczywistości śląskiej. 5+/10

4. Franciszek M. Piątkowski, "Poroniec" - Mecenas Marek (bohater powieści autora, jeśli się nie mylę) na tropie demona uwolnionego przez archeologów. Bardzo klasyczny akcyjniak sensacyjny, konwencjonalny niemal do bólu (mamy i informatora z demonicznego półświatka, i pościgi, i wyszczekanego głównego bohatera). Czyta się to przyjemnie, rozrywkowo. 6/10

5. Aleksandra Kozioł, "Jak było" - Wędrówka byłego żołnierza z diabłem Borutą i wielka narada demonów na tle rabacji galicyjskiej. Mimo pewnych niejasności i językowych niezręczności (zaimkowy chaos w co najmniej jednym miejscu) jest to ciekawe, udane przeniesienie sporu o stosunki szlachecko-chłopskie w wymiar nadprzyrodzony i podjęcie dyskusji z mitami narodowymi. 7+/10

6. Patrycja Żurek, "Śląsk" - Bardziej urban fantasy z horrorowym sznytem niż czysty horror. Lucjan Czarny bóg zbiera armię upiorów. Parę epizodów, które wyglądają na wykrojone z większej całości, przez co całość kończy się, zanim się na dobre zaczęła. 4/10

7. Agata Poważyńska, "Wierzbowe dzieci" - ojciec szuka syna wykradzionego przez dziwożonę. Bardzo onirycznie i nastrojowo, umiejętne wykorzystanie różnych creepy motywów w opisie błądzenia bohatera (w sensie fizycznym i duchowym). 7+/10

8. Adam Loraj, "Siostry losu" - konfrontacja egzorcysty z wioską, gdzie wróciło pogaństwo. Wyjątkowo rzadki przypadek opowiadania, w którym rzeczywiście zagłada pogaństwa budzi niejaki żal... bo jest ono idylliczną krainą "Sławian lubiących sielanki", czyli stereotypem, od którego tak się odżegnują Jabłoński i Szymczak... 7/10

9. Aleksandra Rozmus, "Żądza zemsty" - Dziewczyna zostaje zbiorowo zgwałcona przez całą wieś i zamordowana przez misjonarza za kradzież jajek, potem z prawdopodobieństwem psychologicznym jest niestety tylko gorzej. 3/10

10. Maciej Szymczak, "Wąpierz" - konfrontacja pijaczka z upiorem w Dziady. Nie ma typowego dla Szymczaka gore, to raczej próba edukacji na temat słowiańskich wierzeń, demonów i obrzędów. 5/10

11. Tomasz Siwiec, "Bieda" - Piękna, egoistyczna modelka dostaje dziwną paczkę, co może pójść nie tak. Historia dosyć naiwna i łopatologiczna, poza tym za bardzo mnie drażniło prostackie przedstawienie bohaterki (łącznie z pieszczeniem się pod prysznicem). 3/10

12. Jacek Pelczar, "Pieniacz" - Dwójka braci, znanych mi już z "Zakochanych na zabój" z "Tryzny" (chyba napisanych później), konfrontuje się z dosyć interesującym demonem. Nie ma w tym jakiejś szczególnej głębi ani niespodzianek, ale jest to napisana bardzo sprawnie łotrzykowska przygodówka. 7/10

Na koniec znów mamy parę słowiańskich wierszy, tym razem Łukasza Szczygło, bardziej udana połowa z nich to erotyki z demonicznymi/animalistycznymi motywami (ale bez obsceniczności). Na koniec, co dziwne, mamy jakby przekład kilku strof z "The Raven" Poego, choć bez atrybucji.

Mniejsze rozmiary antologii i sporo nowych nazwisk sugerują pewne wyczerpanie formuły i faktycznie chyba jest to ostatni z takich zbiorów spod szyldu wydawnictwa Horror Masakra. Dodatkowo sporo twórców wprowadza swoje postaci z innych tekstów albo - jeśli nie myli mnie wyczucie - prezentuj...

Rozwiń

Zwiń

Potężna książka, oparta na licznych źródłach i rozmowach, śledząca losy twórców uwikłanych w ideologie na przestrzeni ponad 40 lat. Ogrom włożonej pracy robi wrażenie, podobnie jak rzetelność analizy połączona ze zrozumieniem dla ludzi. Jedyny mankament jest taki, że w ebooku na Legimi nie działa przenoszenie do przypisów końcowych >:(

Potężna książka, oparta na licznych źródłach i rozmowach, śledząca losy twórców uwikłanych w ideologie na przestrzeni ponad 40 lat. Ogrom włożonej pracy robi wrażenie, podobnie jak rzetelność analizy połączona ze zrozumieniem dla ludzi. Jedyny mankament jest taki, że w ebooku na Legimi nie...

Rozwiń

Zwiń