Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Przywykłem do przedstawiania motywu przemijania w literaturze wyłącznie z ludzkiej perspektywy. Olga Tokarczuk wykorzystała natomiast swoją wrażliwość oraz uważność, aby w piękny sposób przepleść ze sobą przemijanie człowieka z powolnym przemijaniem otaczającego go świata: roślinności, architektury, przedmiotów, zwierząt i duchów. Ta perspektywa, choć często pomijana, okazała się kryć w sobie tak samo wiele żalu, zachwytów i wzruszeń jak losy bohaterów; świat dookoła, z pozoru stały i niewzruszony w obliczu ludzkiego życia, staje się niezwykle zmienny i kruchy, kiedy spojrzymy na niego z większą uwagą i cierpliwością.

Autorce nie można odmówić wyjątkowego warsztatu – „Prawiek” to literatura piękna w najlepszym wydaniu. Mnogość barwnych metafor i opisów, czasem obojętnych dla samej fabuły, bywała jednak przytłaczająca. Przyzwyczajony do stawiania bohaterów jako centralnych elementów powieści, czułem pewien niedosyt i dysproporcję, jeśli chodzi o ukazanie ich losów – niektórym, wydawałoby się, istotnym postaciom poświęcono mniej miejsca niż gruzom starej chaty czy przydrożnej lipie. Historie poszczególnych bohaterów momentami wydawały się wręcz przedstawiane w pośpiechu – jeden przeskok czasowy gonił kolejny, a między nimi umykały pobieżnie zarysowane narodziny i śmierci kolejnych mieszkańców Prawieku. Przyzwyczajenie się do tej konwencji i docenienie jej uroku zajęło mi trochę czasu, podczas którego niechętnie brnąłem przez kolejne rozdziały, zwyczajnie znudzony i sfrustrowany. Finalnie uważam jednak, że poszczególne fragmenty powieści złożyły się w piękną całość, a początkowy dystans i obojętność wobec bohaterów zmieniły się w szczere zaangażowanie i przejęcie ich brutalnie przyziemnymi losami.

Podczas lektury nie mogłem powstrzymać się od dostrzegania podobieństw „Prawieku” z innymi tekstami. Wplecenie motywów mistycznych i magicznych w wiejskie środowisko wzbudziło we mnie skojarzenie ze “Snem o okapi”. Z drugiej strony, “Prawiek” jako wielopokoleniowa powieść podążająca za kolejnymi generacjami tych samych rodzin przypomniał mi o “Na wschód od Edenu”. Spośród wspomnianych tytułów dzieło Tokarczuk wyróżnia się właśnie tym, że skupia się nie tylko na konkretnych bohaterach, ale także na wszystkim wokół nich: tle historycznym i społecznym, naturze, zabudowie i przedmiotach codziennego użytku. I choć jest to koncepcja zrealizowana w sposób wybitny i zdecydowanie warta uwagi, czyni ona „Prawiek” tekstem bardziej spokojnym, powolnym, chłodnym, momentami wręcz przygnębiającym.

Przywykłem do przedstawiania motywu przemijania w literaturze wyłącznie z ludzkiej perspektywy. Olga Tokarczuk wykorzystała natomiast swoją wrażliwość oraz uważność, aby w piękny sposób przepleść ze sobą przemijanie człowieka z powolnym przemijaniem otaczającego go świata: roślinności, architektury, przedmiotów, zwierząt i duchów. Ta perspektywa, choć często pomijana,...

Pozycja ta stanowi odważny esej o zanikaniu przestrzeni na przeżywanie takich uczuć i zjawisk jak smutek, żałoba czy bezradność w późnokapitalistycznej rzeczywistości.

Stawiszyński w swoich rozważaniach podkreśla nierozerwalny związek wymienionych stanów z doświadczeniem człowieczeństwa oraz normalizuje ich obecność w naszym życiu, zwracając uwagę na rolę relacji międzyludzkich w radzeniu sobie z tymi skomplikowanymi zjawiskami. Porusza przy tym problematykę postępującej terapeutyzacji i medykalizacji społeczeństwa, powodujących patologizację trudnych emocji i zmniejszenie ich akceptowalności jako naturalnych reakcji na niepożądane sytuacje. Autor kwestionuje także imperatyw ciągłego samorozwoju oraz bycia „zawsze najlepszą wersją siebie”, szukając źródeł tych postaw w kapitalizmie.

Mi pozycja ta pomogła zbudować więcej empatii i wyrozumiałości, oraz zastanowić się nad własnymi postawami i wartościami zakorzenionymi w kapitalistycznym sposobie myślenia. Wywołała też u mnie ogromny sceptycyzm w stosunku do treści z zakresu szeroko rozumianego rozwoju osobistego.

Pozycja ta stanowi odważny esej o zanikaniu przestrzeni na przeżywanie takich uczuć i zjawisk jak smutek, żałoba czy bezradność w późnokapitalistycznej rzeczywistości.

Stawiszyński w swoich rozważaniach podkreśla nierozerwalny związek wymienionych stanów z doświadczeniem człowieczeństwa oraz normalizuje ich obecność w naszym życiu, zwracając uwagę na rolę relacji...

Pobieżne przedstawienie najpopularniejszych osób artystycznych na polskiej scenie dragowej.

Reportaż niby napisany w sposób poprawny, ale czegoś mi w nim brakowało. Rozdziały były zbyt krótkie, aby dobrze poznać przedstawione postacie; ba, za krótkie, żeby chociaż je wszystkie zapamiętać. Rozumiem i doceniam chęć zaprezentowania całego wachlarza osób artystycznych: o różnej identyfikacji płciowej i seksualnej, o zróżnicowanych formach ekspresji, o odmiennych spojrzeniach na sztukę dragu – w pewien sposób ta różnorodność stanowi największy atut książki. Z drugiej strony, przeskakiwanie z postaci na postać co kilka stron bez żadnego ciągu chronologicznego czy przyczynowo-skutkowego, bez konretnego podziału tematycznego czy jakiekolwiek porządku, wprowadzało poniekąd w nudę. Było to dwadzieścia odrębnych, przypadkowo zlepionych ze sobą historii, pomiędzy którymi – mimo sympatii, którą darzę wiele spośród przedstawionych osób i szczerego zainteresowania tematem – przechodziłem bez entuzjazmu.

Biorąc pod uwagę istotę wizualnego aspektu dragu, może warto było tekst zilustrować, żeby trochę zbliżyć odbiorcę do przedstawianych postaci i lepiej oddać ich estetykę oraz sposób ekspresji? Może warto było skupić się na mniejszej ilości osób, a za to przedstawić je w sposób bardziej kompleksowy? A może poszczególne rozdziały potrzebowały jakiejś wspólnej narracji, która nadałaby lekturze porządku i ciągłości? Nie wiem, co poszło nie tak, ale pozycja okazała się raczej przeciętna i nie do końca sprostała moim wysokim oczekiwaniom.

Pobieżne przedstawienie najpopularniejszych osób artystycznych na polskiej scenie dragowej.

Reportaż niby napisany w sposób poprawny, ale czegoś mi w nim brakowało. Rozdziały były zbyt krótkie, aby dobrze poznać przedstawione postacie; ba, za krótkie, żeby chociaż je wszystkie zapamiętać. Rozumiem i doceniam chęć zaprezentowania całego wachlarza osób artystycznych: o...