Zmierzch Wschodu. Jak Chiny stały się potęgą i czy grozi im upadek

Przeczytałem książki, w których tematykę Chin omawiano z pespektywy Zachodu. Z kolei Yasheng Huang zdecydował się dokonać demontażu tego państwa od środka, co pozwoliło mu obalić szereg mitów, jakie narosły wokół obecnej sytuacji geopolitycznej Dalekiego Wschodu. Chińską Republikę Ludową porównał do organizacji z dość sprawnym modelem zarządzania, który nie uległ zasadniczym przeobrażeniom wskutek zawirowań historycznych, mimo że pamięć o powstaniu Yihequan, czy masakrze na placu Tiananmen odcisnęły piętno na wizerunku władzy centralnej.

Fenomen trwałości Państwa Środka, który trapi autora od pierwszych stron załączonej publikacji, stanowi punkt wyjścia do rozważań na temat modelu EAST (akronim od angielskich wyrazów exams, autocracy, stability, technology). Jego założenia przyświecają Chinom na drodze ku ogólnoświatowej hegemonii, czego gwarancją pozostaje rozwój gospodarczy. Cel uświęca środki, w związku z czym nie powinno dziwić powstanie sektora prywatnych przedsiębiorców oraz wykształcenie kapitalizmu kumoterskiego w dalekowschodnim systemie socjalistycznym. Jego niewiarygodne elementy nie wynikają z przypadku, lecz umiejętnego wykorzystania zachodnich zdobyczy przez KPCh, co autor zręcznie powiązał z historią cesarskiego egzaminu Keju. W nim wyraża się duch chińskiej państwowości. Potęgę gwarantuje kapitał ludzki, tyle że odpowiednio wyselekcjonowany i właściwie sterowany przez centralny ośrodek władzy. Nie inaczej postępuje Xi Jinping, który ma się wcale niezgorzej i najprawdopodobniej nikt nie wpłynie na jego autokratyczne przywództwo. Podobnie jak sekretarz generalny KPCh, Chiny stały się sprytnym graczem na arenie międzynarodowej ze szczególnym zamiłowaniem do nowoczesnej technologii jako głównego kryterium potencjału gospodarczego. Powyższe powinno uświadomić Zachód, że demokratyzacja życia publicznego nie jest warunkiem postępu danego kraju.

Przywiązanie do gospodarczych aspektów przeszłości oraz teraźniejszości Chin wynika zapewne z wykształcenia i wcześniejszej pracy badawczej autora, który stworzył wysokojakościową publikację. Skłamałbym, gdybym napisał, że to książka dla każdego. Wielość przedstawionych zagadnień oraz stopień ich złożoności wprawia w osłupienie, wobec czego po załączoną pozycję powinny sięgnąć osoby szeroko zaznajomione z tematyką Chińskiej Republiki Ludowej. W trakcie lektury podpierałem się innymi źródłami informacji, aczkolwiek dostrzegam w tym dodatkową korzyść, ponieważ poszerzyłem swoją wiedzę z różnych obszarów tematycznych. Publikację Yashenga Huanga serdecznie polecam pasjonatom Chin, dla których przeprawa przez tę książkę nie będzie czasem zmarnowanym.

Przeczytałem książki, w których tematykę Chin omawiano z pespektywy Zachodu. Z kolei Yasheng Huang zdecydował się dokonać demontażu tego państwa od środka, co pozwoliło mu obalić szereg mitów, jakie narosły wokół obecnej sytuacji geopolitycznej Dalekiego Wschodu. Chińską Republikę Ludową porównał do organizacji z dość sprawnym modelem zarządzania, który nie uległ...

Yasheng Huang przedstawia przeszłość i teraźniejszość Chin przez pryzmat czterech filarów: egzaminy, autokracja, stabilność, technika (EAST). Sporo miejsca poświęca historii państwa, wskazując źródła tych filarów, sposób ich kształtowania, by w dalszej kolejności omówić współczesność - sukcesy wynikające z nich, zagrożenia i konsekwencje; kreśli również autorski scenariusz przyszłości.

Koncepcja EAST przyczyniła się do integralności społeczeństwa i państwa, stworzyła spójny system - bez względu na formę sprawowania rządów, wykształciła zdolność do podporządkowania się, niechęć do konformizmu, posłuszeństwo i bierność z drugiej strony wyeliminowała chęć do tworzenia choćby podwalin społeczeństwa obywatelskiego.

Jak Chiny stały się potęgą i czy grozi im upadek? - na pytanie zawarte w podtytule autor udziela ambitnej i wyczerpującej odpowiedzi, sięgając do czasów VI-VII w., omawiając różnice w sprawowaniu władzy, kształtowaniu systemu politycznego, społecznego przez kolejne dynastie aż do współczesności. Czasami ilość tej wiedzy przytłacza.

Najciekawsza część tej książki dotyczy współczesnych Chin, w której autor pokazuje spuściznę czterech filarów, innowacyjność, zachowanie społeczeństwa, represje polityczne. Wszystko to przenika się, jest ze sobą powiązane.

Książka na pewno zainteresuje miłośników kultury, historii Chin. Interesujące informacje znajdzie również ktoś, kto chciałby dowiedzieć się czegoś o współczesnym obrazie Państwa Środka.

Yasheng Huang przedstawia przeszłość i teraźniejszość Chin przez pryzmat czterech filarów: egzaminy, autokracja, stabilność, technika (EAST). Sporo miejsca poświęca historii państwa, wskazując źródła tych filarów, sposób ich kształtowania, by w dalszej kolejności omówić współczesność - sukcesy wynikające z nich, zagrożenia i konsekwencje; kreśli również autorski scenariusz...

Nie mogę rozpocząć rozmowy na temat treści tej książki bez przedstawienia jej oryginalnego tytułu; myślę że rozwiewa on w dość zgrabny sposób wątpliwości dotyczące jej zakresu. Otóż polski „Zmierzch wschodu” to w rozwinięciu 𝘛𝘩𝘦 𝘙𝘪𝘴𝘦 𝘢𝘯𝘥 𝘍𝘢𝘭𝘭 𝘰𝘧 𝘵𝘩𝘦 𝘌𝘈𝘚𝘛: 𝘏𝘰𝘸 𝘌𝘹𝘢𝘮𝘴, 𝘈𝘶𝘵𝘰𝘤𝘳𝘢𝘤𝘺, 𝘚𝘵𝘢𝘣𝘪𝘭𝘪𝘵𝘺, 𝘢𝘯𝘥 𝘛𝘦𝘤𝘩𝘯𝘰𝘭𝘰𝘨𝘺 𝘉𝘳𝘰𝘶𝘨𝘩𝘵 𝘊𝘩𝘪𝘯𝘢 𝘚𝘶𝘤𝘤𝘦𝘴𝘴, 𝘢𝘯𝘥 𝘞𝘩𝘺 𝘛𝘩𝘦𝘺 𝘔𝘪𝘨𝘩𝘵 𝘓𝘦𝘢𝘥 𝘵𝘰 𝘐𝘵𝘴 𝘋𝘦𝘤𝘭𝘪𝘯𝘦.

Łatwo z tego wywnioskować, że tytuł oryginalny jest swoistą grą słów, przedstawiającą już na wstępie model, w ramach którego autor przedstawia nam obraz Chin. Soczewka, przez którą patrzymy, składa się więc z Egzaminów, Autokracji, Stabilności oraz Technologii; poszczególne działy tworzą filary całego niemal 530 stronicowego dzieła.

Oczywiście, trudno od siebie odseparować te zagadnienia – ściśle się ze sobą przeplatają, może nawet niektóre z nich są warunkiem funkcjonowania i rozwijania innych; a przynajmniej ja taką wartość dostrzegam chociażby w keju. Historia tych egzaminów urzędniczych były tak fascynujące, że mogłabym przeczytać książkę skupiającą się wyłącznie na nich.

(Swoją drogą, wiecie kiedy zniesiono ten system? Dopiero w 1905.)

Ale – jeśli chodzi o całokształt to muszę nie zgodzić się ze stwierdzeniem, że książka napisana jest w sposób zrozumiały dla zwykłego czytelnika. Uważam siebie za tak w miarę ogarniętą czytelniczkę (choć bez wielkiej wiedzy na temat Państwa Środka),a czułam się jakbym trafiła na przedmiot uniwersytecki części III, gdzie jakoś w ogóle nie przypominam sobie tych poprzednich.

Czuję, że żebym mogła w pełni zrozumieć tę pozycję, musiałabym podkształcić się w historii kraju; a najlepiej właśnie przerobić ją w ramach wykładów, ciągnących się przez cały semestr, gdzie mogłabym zadawać pytania i przyswajać powoli wiedzę.

Stąd moja skąpa ocena. Dla mnie to po prostu było trudne i miejscami niezrozumiałe. Nie ze względu na braki autora, tylko moje własne.

ig: @tylkotrocheczytam

Nie mogę rozpocząć rozmowy na temat treści tej książki bez przedstawienia jej oryginalnego tytułu; myślę że rozwiewa on w dość zgrabny sposób wątpliwości dotyczące jej zakresu. Otóż polski „Zmierzch wschodu” to w rozwinięciu 𝘛𝘩𝘦 𝘙𝘪𝘴𝘦 𝘢𝘯𝘥 𝘍𝘢𝘭𝘭 𝘰𝘧 𝘵𝘩𝘦 𝘌𝘈𝘚𝘛: 𝘏𝘰𝘸 𝘌𝘹𝘢𝘮𝘴, 𝘈𝘶𝘵𝘰𝘤𝘳𝘢𝘤𝘺, 𝘚𝘵𝘢𝘣𝘪𝘭𝘪𝘵𝘺, 𝘢𝘯𝘥 𝘛𝘦𝘤𝘩𝘯𝘰𝘭𝘰𝘨𝘺 𝘉𝘳𝘰𝘶𝘨𝘩𝘵 𝘊𝘩𝘪𝘯𝘢 𝘚𝘶𝘤𝘤𝘦𝘴𝘴, 𝘢𝘯𝘥 𝘞𝘩𝘺 𝘛𝘩𝘦𝘺 𝘔𝘪𝘨𝘩𝘵 𝘓𝘦𝘢𝘥 𝘵𝘰 𝘐𝘵𝘴 𝘋𝘦𝘤𝘭𝘪𝘯𝘦.

Łatwo z...