Inne umysły. Ośmiornice i prapoczątki świadomości
- Kategoria:
- popularnonaukowa
- Tytuł oryginału:
- Other Minds: The Octopus and the Evolution of Intelligent Life
- Wydawnictwo:
- Copernicus Center Press
- Data wydania:
- 2018-09-04
- Data 1. wyd. pol.:
- 2018-09-04
- Data 1. wydania:
- 2017-03-09
- Liczba stron:
- 280
- Czas czytania
- 4 godz. 40 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788378864035
- Tłumacz:
- Mikołaj Adamiec-Siemiątkowski
"Kiedy nurkujesz w oceanie, zanurzasz się w początek każdego z nas". - P. Godfrey-Smith
Mimo że ssaki i ptaki są powszechnie uważane za najmądrzejsze stworzenia na Ziemi, najnowsze badania dowodzą, że wyższa inteligencja pojawiła się na bardzo odległej gałęzi drzewa życia. Mowa o głowonogach, a przede wszystkim ośmiornicach, jednych z najbardziej zadziwijących zwierząt zamieszkujacych oceany. Są inteligentne, ciekawskie, mają zdolność uczenia się, odróżniania kształtów i rozpoznawania ludzi. Potrafią odkręcić słoik, pluć w żarówkę, by zgasić światło, znaleźć wyjście z labiryntu i brawurowo uciec z niewoli. W zdolności do kamuflażu nie mają sobie równych; w ciągu niespełna sekundy mogą upodobnić się do koralowca, kępki wodorostów czy piaszczystego morskiego dna. Jak to możliwe, że stworzenia obdarzone takimi zdolnościami wyewoluowały w linii tak radykalnie różnej od naszej?
Peter Godfrey-Smith zabiera nas w podróż przez oceany – zarówno te współczesne, jak i archaiczne – w poszukiwaniu prapoczątków świadomości. Opierając się na najnowszych badaniach naukowych oraz własnych podwodnych obserwacjach, odkrywa tajemniczy i fascynujący świat innych umysłów, pozwalając nam zrozumieć naturę naszych własnych.
"Zwięzły i elegancki przewodnik po ewolucji, świadomości i biologii morskiej". - Psychology Today
"Fascynujące i często zachwycające! "– The Times
Książka znalazła się na liście 10 najlepszych tytułów popularnonaukowych tygodnika „Publishers Weekly” w 2016 roku
Finalistka The Royal Society Book Prize 2017
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Oficjalne recenzje
Bliskie spotkanie z obcą inteligencją
Mają trzy serca, które pompują zielononiebieską krew. Ich duży układ nerwowy może rywalizować pod względem zdolności poznawczych z niejednym ssakiem. Ich oczy czujnie obserwują, mackowate ciała z przyssawkami wciąż dokonują analizy chemicznej otoczenia. Potrafią w sekundę zmienić kolor, fakturę i kształt swojego ciała. Nie, nie mówimy tu o kosmitach z najnowszej książki science fiction, a o… ośmiornicach.
Wysłaliśmy ludzi na Księżyc, nasłuchujemy sygnałów z odległych galaktyk w poszukiwaniu inteligentnych form życia, chcemy terraformować Marsa, a tak naprawdę nie zdajemy sobie sprawy, co kryje się w głębinach tuż obok. Do tej pory zbadaliśmy mniej niż 5% obszaru oceanu. Biolodzy morscy ciągle odkrywają nowe, niezwykłe gatunki zamieszkujące wodne otchłanie. Czy wśród mieszkańców oceanu znajdują się inteligentne istoty? Czy są nimi ośmiornice?
Na te pytania stara się odpowiedzieć pisarz i filozof nauki Peter Godfrey-Smith. Swą niezwykłą podróż w poszukiwaniu obcych inteligencji zaczyna od przedstawienia drzewa życia i wyjaśnienia, kiedy rozeszły się drogi prowadzące do stworzenia homo sapiens i współczesnych głowonogów, po czym przechodzi do ewolucji umysłu i stawia pytania o narodziny świadomości.
„Inne umysły” zostały napisane tak, jak książka popularnonaukowa napisana być powinna – wprowadzenie i krótki wykład z ewolucji prostym i niezwykle obrazowym językiem na początek. Potem mnóstwo anegdot o zachowaniach ośmiornic oraz powołanie się na liczne eksperymenty. To wszystko okraszone szczyptą humoru, tylko szczyptą, by było smacznie i strawnie, a nie żenująco.
Ta książka zmusza do myślenia i zadawania pytań. Gdy zagłębiamy się w kolejne rozdziały, zaczynamy odrywać się od swojej homocentryczności i widzieć ludzkość jako jeden ze wspaniałych tworów ewolucji. A co najważniejsze, dostrzegać, że są inne, nierzadko wspanialsze jej twory.
O tym, jak mogą być niezwykłe, przeczytacie chociażby w rozdziale o kamuflażu i sposobie zmiany koloru skóry. Mogę tylko zdradzić, że ośmiornice są mistrzami w dopasowywaniu barwy ciała do otoczenia, mimo że są daltonistami! Jak więc to robią? Wytłumaczenie jest tak niesamowite, że nie zamierzam tu o nim pisać. Koniecznie musicie przeczytać o tym sami!
Czytając, przypomniałam sobie jeden z moich ulubionych cytatów z „Błękitnej kropki” Carla Sagana: Zdajemy się żądać dla siebie uprzywilejowanej pozycji nie z racji naszych dokonań, lecz z racji naszego istnienia, z racji bodaj samego faktu, że jesteśmy ludźmi i urodziliśmy się na Ziemi. Można by to określić mianem antropologicznej pychy.
„Innych umysłów” nie da się czytać szybko. A to dlatego, że strona po stronie pojawiają się idee, które każą przystanąć, zastanowić się, poszukać w innych książkach i Internecie dodatkowych informacji (no dobrze, przyznaję, dużo czasu schodzi również na oglądanie śmiesznych filmików z ośmiornicami w roli głównej. Ale nie da się nie sięgnąć do YouTube'a, kiedy czytacie o ośmiornicy otwierającej słoik od środka czy plującej strumieniem wody na eksperymentatorów. PS. Fraza klucz to octopus can open a jar).
Peter Godfrey-Smith kończy swą niezwykłą opowieść o ośmiornicach dość refleksyjnie – rozdziałem o umieraniu. Próbuje wyjaśnić, jaki ewolucyjny sens ma tworzenie sporego układu nerwowego u zwierząt, które żyją 2 do 4 lat. Opisuje również swoje spotkania (autor nurkuje i jego relacje są wielkim plusem tej książki) z umierającymi, a właściwie rozpadającymi się mątwami.
Ośmiornice od zawsze wydawały mi się kosmitami wysłanymi, by podbić Ziemię, ale nieopatrznie wylądowały w oceanie i tam im się spodobało na tyle, że zostały. Popatrzcie na Kanga i Kodosa z The Simpsons, najeźdźców z Nowego początku czy Wielkiego Przedwiecznego Lovecrafta – ośmiornice to urodzeni obcy. Wyciągają jedną (zawsze jedną) mackę w kierunku obserwujących ich ludzi, by ich poznać. A czy Wy chcecie poznać tych inteligentnych obcych?
Agnieszka Zienkowicz
Oceny
Książka na półkach
- 968
- 486
- 136
- 29
- 21
- 14
- 13
- 11
- 10
- 10
OPINIE i DYSKUSJE
Byłam święcie przekonana, ze napisałam już tej książce pochlebną recenzję, ale najwyraźniej nie. Otóż książka bardzo ciekawa (jeśli recenzuję właściwą pozycję, a nie różniącą się jednym wyrazem w tytule),można wiele się dowiedzieć ciekawych rzeczy z zakresu ewolucji świadomości.
Poza informacjami stricte biologicznymi autor prezentuje silne podejście kognitywistyczne oraz snuje rozważania nad świadomością w ogóle.
* a jeśli recenzuje złą książkę to pardón, ale okładka wydaje się być ta sama
Byłam święcie przekonana, ze napisałam już tej książce pochlebną recenzję, ale najwyraźniej nie. Otóż książka bardzo ciekawa (jeśli recenzuję właściwą pozycję, a nie różniącą się jednym wyrazem w tytule),można wiele się dowiedzieć ciekawych rzeczy z zakresu ewolucji świadomości.
więcejOznaczone jako spoiler Pokaż mimo toPoza informacjami stricte biologicznymi autor prezentuje silne podejście kognitywistyczne...
Przystępnie przedstawione kompendium informacji na temat fascynujących głowonogich (cephalopods) i próba pojęcia ich procesów rozumienia. Wyzwanie, które postawił sobie autor, z pewnością nie należało do łatwych, udało mu się jednak zgrabnie i zrozumiale (także dla laików) przekazać niuanse dotyczące świadomości, subiektywnego doświadczania, teorii w zakresie zdolności kognitywnych ośmiornic, mątw i kałamarnic. Bardzo polecam, zwłaszcza tym zafascynowanym tę grupą zwierząt, a których film „Ośmiornica, nauczycielka życia” pozostawił z dozą niedosytu.
Przystępnie przedstawione kompendium informacji na temat fascynujących głowonogich (cephalopods) i próba pojęcia ich procesów rozumienia. Wyzwanie, które postawił sobie autor, z pewnością nie należało do łatwych, udało mu się jednak zgrabnie i zrozumiale (także dla laików) przekazać niuanse dotyczące świadomości, subiektywnego doświadczania, teorii w zakresie zdolności...
więcejOznaczone jako spoiler Pokaż mimo toNiedużo o ośmiornicach, więcej rozważań filozoficznych, no i na koniec musiało być o strasznym CO2 😡.
Niedużo o ośmiornicach, więcej rozważań filozoficznych, no i na koniec musiało być o strasznym CO2 😡.
Oznaczone jako spoiler Pokaż mimo toSięgając po lekturę książki Petera Godfreya-Smitha “Inne umysły. Ośmiornice i prapoczątki świadomości”, spodziewałam się zupełnie innej lektury. Wynika to z faktu, że opis książki w moim odczuciu sugerował, że będzie to książka głównie skupiająca się na biologii. Po początkowym zdziwieniu, że autor jest z wykształcenia filozofem, doceniłam jednak takie nietypowe połączenia zagadnień.
Autor, będący filozofem nauki, łączy w tej książce swoje filozoficzne wykształcenie oraz pasję do podwodnych obserwacji z psychologią. Dzięki temu, że wyjściem do snutych rozważań są własne obserwacje autora, czasami zdawało mi się wręcz, że czytam reportaż. W moim odczuciu nie była to jednak, w żadnym wypadku wada, a zaleta. Pozwalało to bardziej zanurzyć się w podwodny świat głowonogów, spojrzeć się na nie od innej strony niż zazwyczaj.
Mam tutaj na myśli fakt, że gdy myślimy o ośmiornicach, nasze myśli ograniczają się raczej do patrzenia na nie od strony biologicznej. Myślimy o tym jak inne ich ciała są od naszych własnych, zwracamy uwagę na ich przyssawki, nietypowe oczy, umiejętność zmiany koloru. Może ta inność budzi w nas nawet pewne obrzydzenie lub strach. Przy tym mało kto zastanawia się nad tym jak mogą działać ich umysły, jak wyglądają relacje pomiędzy osobnikami czy też ich z innymi gatunkami.
Dlatego też opisy spotkań autora z tymi zwierzętami są według mnie tak ciekawą częścią tej książki – sprawiły, że nie myślałam o głowonogach jak o owocach morza, lecz jak o myślących stworzeniach, które mogą wykazywać ciekawość w stosunku do obserwujących je ludzi. Fragment, w którym autor opisał obserwowanie umierających mątw, zdołał nawet wzbudzić we mnie pewien współczucie.
Choć właśnie to opisy spotkań z głowonogami były dla mnie najciekawszą częścią lektury, to objętościowo nie zajmowały jej tak wiele, jak można by się spodziewać. Czasami książka oddalała się na dłuższe fragmenty od tematu ośmiornic i skupiała się przykładowo na badaniach nad tym jak ludzki umysł przetwarza mowę.
Przez to, jeśli ktoś sięgnie po „Inne umysły” wyłącznie zaciekawiony biologicznymi aspektami głowonogów, może poczuć się rozczarowany, jeśli nie zaciekawią go filozoficzne rozważania autora lub fragmenty opisujące ludzką psychologię.
Podsumowując, polecam tę książkę szczególnie ludziom, lubiących rozważania nad tym jak działa świat przyrody, jak my sami działamy jako ludzie oraz jak nasze postrzeganie świata może różnić się od tego jak widzą go inne organizmy zamieszkujące z nami Ziemię
Pomimo ogólnego zadowolenia z lektury muszę jednak skrytykować jej pewien aspekt, którym są przypisy. Ich forma – przypisy znajdujące się na końcu książki, numerowane zaczynając od 1 w każdym kolejnym rozdziale, utrudniały korzystanie z nich. Przez to nawet wiedząc, że w przypisie mogę znaleźć dopisek zapewniający szerszy kontekst, czasami pomijałam sprawdzanie ich.
Sięgając po lekturę książki Petera Godfreya-Smitha “Inne umysły. Ośmiornice i prapoczątki świadomości”, spodziewałam się zupełnie innej lektury. Wynika to z faktu, że opis książki w moim odczuciu sugerował, że będzie to książka głównie skupiająca się na biologii. Po początkowym zdziwieniu, że autor jest z wykształcenia filozofem, doceniłam jednak takie nietypowe połączenia...
więcejOznaczone jako spoiler Pokaż mimo toRozczarowująca. Przyznaję, że autor jest cierpliwym wykładowcą i przekazuje wiedzę w sposób przyjazny dla laika. Siły rozłożył jednak nierównomiernie poświęcając niewspółmiernie dużo czasu stosunkowo prostym hipotezom powstania i rozwoju świadomości, a proszące się o więcej uwagi złożone zagadnienia z późniejszej ewolucji kwitując kilkoma zdaniami.
Trafiałam też na trudne do przełknięcie elementy. Z roku na rok moja empatia rozlewa się coraz szerzej i kiedy czytam o badaniach laboratoryjnych na zwierzętach czuję silny opór. O przywoływanych badaniach bólu nawet nie wspomnę.
Reasumując. Owszem, dostałam spora dawkę nowych informacji, jednak obyło się bez zachłyśnięcia z zachwytu. A na taki właśnie liczyłam wybierając „Inne umysły” na rozpoczęcie roku czytelniczego.
Rozczarowująca. Przyznaję, że autor jest cierpliwym wykładowcą i przekazuje wiedzę w sposób przyjazny dla laika. Siły rozłożył jednak nierównomiernie poświęcając niewspółmiernie dużo czasu stosunkowo prostym hipotezom powstania i rozwoju świadomości, a proszące się o więcej uwagi złożone zagadnienia z późniejszej ewolucji kwitując kilkoma zdaniami.
więcejOznaczone jako spoiler Pokaż mimo toTrafiałam też na trudne...
"Kiedy nurkujesz w morzu, zanurzasz się w początku każdego z nas".
Inne umysły to przyjemna i fascynująca lektura uświadamiająca o tym jak wiele jeszcze nie wiemy. Głowonogi wciąż są tematem badań. Ta niesamowita grupa zwierząt pozostawia wiele pytań, na które mimo współczesnych narzędzi wciąż trudno odpowiedzieć. Warto wraz z autorem zanurzyć się we fragment ich życia i wspólnie przenieść się w czasie zagłębiając się w przeróżne rozważania na temat ewolucji. Książka zawiera pomocne rysunki i kolorowe zdjęcia z rzeczywistych morskich wypraw autora.
"Kiedy nurkujesz w morzu, zanurzasz się w początku każdego z nas".
więcejOznaczone jako spoiler Pokaż mimo toInne umysły to przyjemna i fascynująca lektura uświadamiająca o tym jak wiele jeszcze nie wiemy. Głowonogi wciąż są tematem badań. Ta niesamowita grupa zwierząt pozostawia wiele pytań, na które mimo współczesnych narzędzi wciąż trudno odpowiedzieć. Warto wraz z autorem zanurzyć się we fragment ich życia i...
Ciekawy temat ale autor trochę za bardzo idzie w dygresje. Po przeczytaniu wrażenie jest jakby materiału była za mało i trzeba było czymś dopchać żeby zrobić objętość. Szkoda bo zapowiadało się bardzo intersująco.
Ciekawy temat ale autor trochę za bardzo idzie w dygresje. Po przeczytaniu wrażenie jest jakby materiału była za mało i trzeba było czymś dopchać żeby zrobić objętość. Szkoda bo zapowiadało się bardzo intersująco.
Oznaczone jako spoiler Pokaż mimo toKsiążka „Inne umysły” porusza bardzo ciekawe tematy jednak mam wrażenie, że robi to pobieżnie. Spodziewałam się więcej treści typowo o ośmiornicach i ich układzie nerwowym. Autor wymienia wiele anegdot, przytacza przeróżne badania naukowe. Wplata w to wszystko elementy filozofii. Pozycja warta uwagi jednak mnie osobiście delikatnie rozczarowała. Szukałam w niej ciekawej opowieści o „inności” ośmiornic i ich specyficznej budowie. Znalazłam za to ogólne informacje o głowonogach, ewolucji zwierząt, ich zachowaniach i codziennym życiu. Pojawiają się również wątki eksperymentów na zwierzętach.
Książka „Inne umysły” porusza bardzo ciekawe tematy jednak mam wrażenie, że robi to pobieżnie. Spodziewałam się więcej treści typowo o ośmiornicach i ich układzie nerwowym. Autor wymienia wiele anegdot, przytacza przeróżne badania naukowe. Wplata w to wszystko elementy filozofii. Pozycja warta uwagi jednak mnie osobiście delikatnie rozczarowała. Szukałam w niej ciekawej...
więcejOznaczone jako spoiler Pokaż mimo toCiekawe spojrzenie w głąb umysłu głowonogów i napisane w bardzo przystępny sposób.
Ciekawe spojrzenie w głąb umysłu głowonogów i napisane w bardzo przystępny sposób.
Oznaczone jako spoiler Pokaż mimo to🐙Ośmiornica - arcydzieło ewolucji. Stworzenie, które pod każdym względem jest niezwykłe, a mimo to ze świecą szukać na polskim rynku publikacji poświęconych głowonogom.
🦑Dziś przychodzę do Was z poleceniem książki „Inne umysły. Ośmiornice i prapoczątki świadomości”. To publikacja popularnonaukowa, w której biologia, ewolucja i filozofia przenikają się wzajemnie, tworząc zgrabną opowieść o głowonogach i biologii morskiej. Dla mnie ta proporcja mogłaby wyglądać nieco inaczej, ponieważ zdecydowanie bardziej wolę czytać o zwierzętach niż o ludziach, nie mniej było to znakomite literackie spotkanie!
🐙Autor pisze głównie o ośmiornicach i mątwach. Opisuje ich fascynujące zdolności, zachowania i złożoną budowę ciała. W związku z tym, że jest profesorem filozofii, nie brakuje tu jego ciekawych przemyśleń i spojrzenia na głowonogi nie tylko z surowej, naukowej perspektywy, ale rownież z perspektywy zafascynowanego badacza, który zanurza się w oceanie w celu obserwacji życia pod wodą.
🦑Najsmutniejsze jest to, że mając taki potencjał inteligencji i możliwości behawioralnych, te niezwykłe stworzenia żyją tylko rok lub dwa. Pomyślcie jakich ewolucyjnych osiągnięć mogłyby dokonać gdyby żyły dłużej?
🐙Przyznaję, że wiele do lektury wniósł „My Octopus Teacher” - rewelacyjny film dokumentalny, który jakiś czas temu obejrzałam na Netflixie. Czytając, miałam przed oczami te sceny i myślę, że też dzięki temu połączeniu, dużo lepiej chłonęłam treść książki.
Oczywiście w książce są zdjęcia - kilkanaście w kolorze, plus czarno-białe w tekście. Jednak film pokazał mi dużo więcej chociażby w aspekcie potencjału ośmiornic do zmiany wyglądu i kształtu ciała.
🦑Gorąco zachęcam Was do tej publikacji. Jest naprawdę dobra (szczególnie cześć „biologiczna”, która moim zdaniem była 10/10).
Ogólna ocena: 8,5/10 ⭐️
🐙Ośmiornica - arcydzieło ewolucji. Stworzenie, które pod każdym względem jest niezwykłe, a mimo to ze świecą szukać na polskim rynku publikacji poświęconych głowonogom.
więcejOznaczone jako spoiler Pokaż mimo to🦑Dziś przychodzę do Was z poleceniem książki „Inne umysły. Ośmiornice i prapoczątki świadomości”. To publikacja popularnonaukowa, w której biologia, ewolucja i filozofia przenikają się wzajemnie, tworząc...