Czasem jednak dochodzimy do ściany i wtedy konfrontacja jest nieunikniona. Starcie nie musi być od razu dramatyczne. Latające talerze i wyrzucane przez okno ubrania zdarzają się raczej w filmach. Potrafimy zachować się jak ludzie i kulturalnie się rozstać. Tylko późniejszy wewnętrzny ból jest nie do zniesienia. Więc oszukujemy własny organizm, myśląc o innych rzeczach i tematach. Wszystko, aby tylko skierować myśli na inne, bezpieczniejsze tory.

Głównym bohaterem „Powieści naturalnej” jest… Georgi Gospodinow (a może nawet i dwóch lub trzech, sami rozstrzygnijcie). Jednakże nie jest to książka autobiograficzna, a fikcja. Mamy więc do czynienia z alter ego pisarza, który rozstaje się z żoną. Prawdopodobnie nie podjęliby tak radykalnej decyzji, gdyby nie ciąża, ale – jak możecie się domyślić – Georgi nie jest ojcem nienarodzonego dziecka. Tak więc prawdopodobnie nie ma już co ratować i nie pozostało nic innego, jak ruszyć każde w swoją stronę.

Tylko że nasz bohater nie chce pisać o rozstaniu (chociaż o niczym innym nie myśli). Nasz bohater ma większe aspiracje: planuje napisać powieść bez fabuły, której głównym spoiwem będzie styl. Zaczyna więc opowiadać o antycznej filozofii natury, klozetach, początkach i podróży do Włoch. Dąży do tego, aby raczyć nas licznymi dygresjami, gdyż to właśnie one odciągają go od tego, co aktualnie dzieje się w jego życiu. A właśnie rozstaje się z żoną i nie może tego przeboleć.

Styl Gospodinowa przypomina mi bardzo Wita Szostaka i Sigrid Nunez. Autor, opowiadając nam teoretycznie o niczym, chce powiedzieć coś ważnego o świecie. O naturze ludzkiej, kruchości ludzkiej egzystencji, obieranych kierunkach i sposobach radzenia sobie ze smutkiem. Musicie wiedzieć, że liczne anegdoty porozrzucane po książce wcale nie są przypadkowe. Mogą się takimi wydawać, ale autor niezwykle skrupulatnie zaplanował swój powieściowy debiut. Wszystkie przytoczone historyjki czy opowiadane dygresje mają związek z żoną – osobą, którą pokochał i której nie potrafił przy sobie utrzymać.

Tak więc początkowe informacje od Georgiego można potraktować z pewnym przymrużeniem oka. Osobiście deklaracje mężczyzny włożyłem między bajki, chociaż na początku nie miałem podstaw, aby je kwestionować. Powiedziałbym, że w tym przypadku pisanie książki było sposobem radzenia sobie z traumą, a jeżeli „trauma” to dla was zbyt mocne słowo, to uznałbym, że tworzenie dzieła jest jakąś formą terapii. Georgi przyznaje, że już od jakiegoś czasu nic go z żoną nie łączyło (przestali nawet sypiać ze sobą). Jednak status quo przez długi czas było utrzymywane i nasz bohater nauczył się w nim funkcjonować. Kres pewnego porozumienia nigdy nie przychodzi bezboleśnie.

„Powieść naturalna” to bardzo dobry debiut. Nie czytałem jeszcze „Fizyki smutku” czy „Schronu przeciwczasowego”, ale na pewno sięgnę po obie te powieści. Gospodinow pokazał, że jest niebanalnym pisarzem i warto zanurzyć się w wykreowany przez niego świat. Nawet jeżeli jest wyjątkowo smutny.

Michał Wnuk